Không gian làm việc sáng tạo có tác động lớn đến thái độ, sức khoẻ và năng suất làm việc của nhân viên. Một không gian mới mẻ và sáng tạo có thể truyền cảm hứng và kích thích những cảm xúc tích cực cho người sử dụng không gian đó.
1. Thế nào là không gian làm việc sáng tạo?
Một không gian được thiết kế khác biệt so với những văn phòng điển hình khác được xem là không gian làm việc sáng tạo. Thay vì thiết kế một nơi để mọi người làm việc tập trung, một văn phòng sáng tạo hướng tới từng cá nhân, là không gian mở, hạn chế không gian riêng tư để tăng tính tương tác, linh hoạt. Mọi chi tiết của không gian sáng tạo đều hướng đến tối ưu trải nghiệm, kích thích sáng tạo và truyền cảm hứng tới người dùng thông qua từng chi tiết, vật liệu, màu sắc… mang cá tính của từng doanh nghiệp.
Văn phòng Google luôn được nhắc tới đầu tiên khi bàn luận về văn phòng sáng tạo. Google nổi tiếng với việc sử dụng không gian một cách sáng tạo để truyền cảm hứng cho nhân viên.
Inventionland – vườn ươm cho những ai có ý tưởng, sáng chế và mong muốn thay đổi thể giới theo hướng tốt đẹp hơn. Mỗi không gian làm việc được thiết kế theo một phong cách riêng biệt: con tàu cướp biển, ngôi nhà cây, chiếc giày khổng lồ… Mỗi ngày đều là những cuộc phiêu lưu mới trong chính văn phòng của Inventionland.
2. Tại sao nên làm việc tại một không gian sáng tạo?
Sự gia nhập của thế hệ millennials(1980-1994) và gen Z(1995-2015) đã tạo ra những nhu cầu mới về môi trường cũng như không gian làm việc – cởi mở, thân thiện, tương tác và kích thích sáng tạo.
Trước đây, văn phòng được thiết kế với các điều kiện cơ bản như đủ ánh sáng, bàn ghế, tủ tài liệu, vách ngăn… phục vụ cho một nhu cầu duy nhất là làm việc. Nhưng hiện nay, nhu cầu sử dụng của thể hệ nhân sự mới đã làm thay đổi xu hướng thiết kế không gian làm việc. Không gian cần đảm bảo sự thoải mái tại khu làm việc cá nhân đồng thời có thêm những khu chức năng khác dành cho thảo luận, thư giãn giúp cân bằng và thoải mái trong quá trình làm việc.
2.1. Đặc điểm của không gian làm việc sáng tạo
Là không gian chú trọng đến công năng nên không gian làm việc sáng tạo ưu tiên những thiết kế có tính linh hoạt, sáng tạo và hỗ trợ tối đa người dùng.
Ví dụ, sử dụng vách ngăn di động thay cho tường vì có thể mở rộng hoặc thu hẹp, thay đổi không gian để đáp ứng những nhu cầu sử dụng khác nhau. Hay dùng đồ nội thất rời để có thể thay đổi số lượng cũng như vị trí khi cần thiết.
Một không gian sáng tạo thường bao gồm khu làm việc cá nhân, khu làm việc nhóm và khu chức năng khác (khu nghỉ ngơi và giải trí). Việc tạo thêm những không gian chức năng khác giúp người sử dụng luôn cảm thấy thoải mái và đạt hiệu quả cao trong công việc.
Đối với DPLUS, để thiết kế một không gian làm việc, đặc biệt là không gian sáng tạo chúng tôi luôn nghiên cứu kỹ lưỡng về khách hàng của mình. Dựa trên những tìm hiểu về đặc điểm và nhu cầu của từng khách hàng, từng thương hiệu, mỗi thiết kế được tạo nên đều là một sản phẩm “unique” và chất lượng.
2.2. Lợi ích mà không gian làm việc sáng tạo mang lại cho doanh nghiệp
“If you want your team to be innovative, create an environment that reflects that value”
Sự sáng tạo cần không gian nuôi dưỡng. Nếu bạn muốn xây dựng một tập thể với những con người sáng tạo thì cần tạo ra một môi trường làm việc phản ánh được giá trị đó. Không gian làm việc sáng tạo đang trở thành lựa chọn hàng đầu bởi nó mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp:
- Giúp truyền cảm hứng và kích thích sự sáng tạo của nhân viên.
- Giúp cân bằng giữa công việc và nhu cầu cá nhân từ đó tăng hiệu quả công việc.
Ngoài không gian làm việc cá nhân, văn phòng sáng tạo còn có thêm nhiều những khu chức năng khác để đáp ứng những nhu cầu cần thiết như ăn uống, nghỉ ngơi, thảo luận, giải trí…
- Công cụ truyền thông văn hoá, thương hiệu cho doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp truyền tải và lan toả văn hoá.
Văn phòng đẹp, sáng tạo giúp nhân viên yêu thích môi trường làm việc, đồng thời thu hút nhân sự mới và tạo thiện cảm với khách hàng, đối tác.
Trên dây là hình ảnh sảnh chính của văn phòng HighCommerce, một thiết kế của DPLUS. Chúng tôi coi đây là một thiết kế sảnh sáng tạo và thành công trong việc gây ấn tượng bởi khi nhắc tới “Hustle” thì DPLUS tin rằng những ai đã đến đây hoặc bắt gặp hình ảnh này đều nghĩ ngay tới HighCommerce. Không sử dụng quầy lễ tân mà thay thế bằng box chữ “Hustle” – một trong những văn hoá của HighCommerce – chúng tôi muốn tạo điểm nhấn cho không gian. Chữ hustle được đặt chéo như một sự dẫn dắt, điều hướng cho người dùng bước vào những phần không gian khác. Ngoài ra yếu tố thương hiệu còn được khai thác khi sử dụng màu sắc trong logo – trắng, cam, đỏ là màu sắc chủ đạo cho không gian.
3. Lựa chọn phong cách thiết kế
Có nhiều phong cách thiết kế nội thất cho không gian làm việc, lựa chọn phong cách nào sẽ phụ thuộc vào tính chất của từng không gian và mong muốn của khách hàng. Để thiết kế không gian làm việc sáng tạo DPLUS đưa ra một vài gợi ý về phong cách thiết kế mà theo chúng tôi chúng phù hợp với những đặc điểm của mô hình không gian này.
# Phong cách thiết kế hiện đại
Phong cách thiết kế hiện đại được xem là một phong cách thiết kế phù hợp với giới trẻ, những người ưu tiên hơn cho những không gian chú trọng vào công năng.
Ưu điểm
- Không cầu kỳ, không quá chú trọng vào các chi tiết trang trí như phong cách cổ điển hay tân cổ điển, phong cách thiết kế hiện đại hướng theo lối thiết kế tối giản, tập trung vào công năng sử dụng.
- Không gian được thiết kế theo phong cách hiện đại thường là những không gian mở, hạn chế tường, vách, những không gian riêng tư nên tổng thể thường rộng rãi, thoáng đãng và phù hợp với văn phòng của những ngành nghề có nhu cầu tương tác cao.
Nhược điểm
- Vì thiết kế hướng tới sự đơn giản nên không gian hiện đại thường có màu trung tính cùng những đường nét vuông, phẳng, thẳng… khó tạo được những điểm thật sự nổi bật, táo bạo.
# Phong cách thiết kế đương đại
Phong cách thiết kế đương đại được xem là phong cách có khả năng “bắt trend”, vậy nên tính sáng tạo của phong cách này luôn được đánh giá cao.
Ưu điểm
- Luôn thay đổi để nắm bắt và áp dụng những xu hướng thiết kế văn phòng mới nhất.
- Có khả năng chọn lọc ưu điểm của nhiều phong cách để đưa vào thiết kế của mình. Ưu điểm này phù hợp cho việc thiết kế những không gian sáng tạo.
- Chú trọng tạo điểm nhấn để làm nổi bật và sinh động tổng thể tối giản.
Nhược điểm
- Quá linh hoạt nên khó định hình, nên được kết hợp cùng một phong cách khác để đạt hiệu quả thiết kế cao hơn.
Mỗi phong cách thiết kế lại có những ưu, nhược điểm khác nhau khi vận dụng để thiết kế một không gian làm việc sáng tạo. Kết hợp hai phong cách trên để tạo ra một phong cách thiết kế hoàn toàn mới lại cũng là một cách sáng tạo trong thiết kế. Ưu nhược điểm của phong cách này sẽ được bù trừ bởi phong cách khác.
4. Các yếu tố cần có của một không gian làm việc sáng tạo
#Ánh sáng
Ánh sáng là yếu tố quan trọng trong thiết kế văn phòng do nó ảnh hưởng trực tiếp đến tâm trạng, sự sáng tạo của con người, từ đó tác động đến năng suất và hiệu quả làm việc. Những người làm việc trong môi trường đủ ánh sáng sẽ có xu hướng vui vẻ, hoà đồng, dễ hài lòng với công việc hơn so với những người phải làm việc trong môi trường ánh sáng hạn chế. Ánh sáng không đủ không chỉ tác động đến các giác quan mà còn ảnh hưởng đến cảm xúc, hành vi và khả năng sáng tạo của con người.
Mỗi không gian cần ánh sáng ở mức độ khác nhau. Không gian làm việc cần ánh sáng trong khoảng 400 lux, khu đọc sách từ 300 – 500 lux, khu nghỉ ngơi là 150 lux…
# Màu sắc
Đối với một không gian làm việc sáng tạo, màu sắc là yếu tố không thể thiếu để thể hiện tính sáng tạo, cá tính của doanh nghiệp.
Trong những thiết kế của DPLUS, màu sắc thương hiệu của khách hàng thường được ưu tiên sử dụng như một cách nhằm tăng nhận diện thương hiệu cho doanh nghiệp.
Cũng giống như ánh sáng, màu sắc còn có một vai trò khác quan trọng hơn. Nếu ở mỗi cường độ, ánh sáng sẽ mang lại cảm giác khác nhau thì màu sắc cũng vậy, mỗi màu sắc lại mang một thông điệp khác nhau và mang lại trải nghiệm riêng cho con người. Trong bài viết hướng dẫn lựa chọn màu sắc trong thiết kế nội thất văn phòng, chúng tôi đã chỉ ra tầm quan trọng của màu sắc và ý nghĩa cụ thể của những màu phổ biến thường được dùng trong thiết kế.
# Hoạ tiết
Màu sắc và họa tiết là hai yếu tổ thể hiện nhiều nhất tính sáng tạo của một không gian. Hoạ tiết có thể là các hoa văn, typo… xuất hiện trên các diện tường hay vách kính của không gian.
Ví dụ trong dự án HighCommerce, một văn phòng được sáng tạo bởi sự giao thoa giữa truyền thống và hiện đại. Trong tổng thể của một không gian làm việc hiện đại có những hoạ tiết mang tính truyền thống được đặt để khéo léo và hài hoà.
Những họa tiết trang trí cũng có thể được khai thác từ nhận diện thương hiệu của doanh nghiệp. Ví dụ, hình tượng hình tam giác trong logo của G-Group được khai thác như một yếu tố decor trên các diện tường, hệ đèn và một số vị trí khác.
# Fit out
Fit out được dùng để chỉ phần thô, phần khung của không gian như tường, trần, sàn… Có lẽ đây là yếu tố gây bất ngờ trong việc thể hiện tính sáng tạo.
Trong xu hướng thiết kế hiện nay, phần lớn các văn phòng được thiết kế lộ trần, không sử dụng các tấm trần để che hệ thống đường ống, dầm xà… (tại các chung cư) để giúp không gian trở nên cao, rộng hơn.
Đối với một không gian mở, tường được hạn chế sử dụng để các phần không gian được thông và kết nối với nhau. Đối với những không gian riêng tư chúng ta có thể sử dụng kính để phân chia, vừa đảm bảo sự kín đáo, vừa đảm bảo độ mở của không gian. Hoặc có thể dùng các vách ngăn di động để chia không gian một cách linh hoạt.
Không gian thoáng đãng cũng giúp con người cảm thấy thoải mái, không bị tù túng, bó buộc.
5. Chi phí thiết kế và thi công một văn phòng sáng tạo
Để thiết kế và thi công hoàn thiện một văn phòng sáng tạo mức chi phí có thể gấp 2, 3 lần so với mức chi phí đầu tư cho một văn phòng thông thường, bởi:
- Chi phí thiết kế: Đây là khoản chi phí trả cho sự đầu tư nhiều hơn về chất xám bởi mỗi không gian sáng tạo đều là một sản phẩm duy nhất, không trùng lặp và được thiết kế dựa trên sự nghiên cứu khách hàng.
- Chi phí thi công: Thi công các công trình mang tính sáng tạo đòi hỏi tay nghề của nhân công cao hơn vì cần thi công những hạng mục không phổ biến, được thiết kế và đặt làm riêng…
Với một không gian vừa đảm bảo chức năng làm việc vừa đảm bảo tính trải nghiệm cho người sử dụng ngoài ngân sách đầu tư lớn hơn thì việc phần bổ lượng ngân sách đó như thế nào cũng là một vấn đề khó. Ưu tiên cho không gian làm việc cá nhân hay ưu tiên cho khu chức năng sẽ phụ thuộc vào mong muốn của chủ đầu tư và đặc trưng của từng ngành nghề.
Như vậy có thể thấy, không gian làm việc sáng tạo là mô hình văn phòng lý tưởng cho con người. Với mỗi ngành nghề, lĩnh vực mức độ sáng tạo sẽ khác nhau nhưng không thể thiếu giúp truyền cảm hứng và thúc đẩy năng suất làm việc.
